วิชา : ชีวิต

ผู้สอนและผู้จัดทำหลักสูตร : ครูเชฐ

            เป้าหมายของวิชาชีวิตคือการสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักเรียนระดับชั้นประถม 6 ในการเป็นผู้กำหนดและวางแผนชีวิตของตนเอง  โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือความต้องการจะให้เด็กได้เรียนรู้ว่านี่คือชีวิตของฉัน, ฉันเป็นผู้ค้นหาความฝันและศักยภาพของตัวฉันเอง, ฉันเป็นผู้วางแผนและกำหนดเป้าหมายในชีวิต, และฉันเป็นผู้ที่จะต้องรับผิดชอบกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตของตนเอง

วิชาชีวิตยังกระตุ้นให้เด็กรู้จักการคิดวิเคราะห์รวมถึงพิจารณาความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ของตน พิจารณาสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว รวมถึงการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่น  วิชาชีวิตจะผลักภาระความรับผิดชอบในชีวิตกลับไปที่ตัวเด็ก โดยต้องการให้เด็กได้ตระหนักว่าต้องเริ่มทำอะไรกับชีวิตของตนแล้ว  ซึ่งในระยะอันใกล้คือการรับผิดชอบตนเองในการเตรียมตัวสอบเข้าเรียนต่อในระดับมัธยมต่อไป

            ตัวอย่างเนื้อหาของวิชาชีวิตด้านล่างกระทำผ่านการอภิปรายและกิจกรรมในชั้นเรียน การเขียนเรียงความ และการนำเสนอหน้าชั้นเรียน

·       ความฝันของฉัน (อาชีพ) / การกำหนดเป้าหมายในชีวิต – กระตุ้นให้เด็กได้คิดถึงชีวิตของตนเองรวมถึงการกระตุ้นให้กำหนดเป้าหมายในชีวิต

การอภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ 2 เรื่อง

o   ความฝันของฉัน

o   การออกแบบชีวิตของตนเอง

·       Stereotype (การยึดติดในภาพลักษณ์หรือทัศนคติของคนหมู่มาก) – โดยปกติคนทั่วไปจะมีนิสัย Stereotype อยู่มาก และส่วนใหญ่มักจะตัดสินคนจากภาพลักษณ์ภายนอกโดยยึดติดจากทัศนคติของคนหมู่มาก ยกตัวอย่างเช่น เมื่อเรานึกถึงคนดำหรือคนนิโกร เรามักจะตัดสินไปทันทีว่าเป็นคนอันธพาล ใจร้าย นิสัยไม่ดี  หรือเมื่อเราพบปะผู้คนในสาขาอาชีพต่างๆ เรามักจะคิดไปก่อนว่าเขาน่าจะเป็นอย่างนี้หรือมีนิสัยอย่างนั้น ก่อนที่เราจะรู้จักในตัวตนเขาที่แท้จริง  เป้าหมายของกิจกรรมนี้คือการสอนให้เด็กลดนิสัย Stereotype ของตนเองลง

การอภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่องความรู้สึก/ความคิดเห็นของเด็กที่มีต่อคำต่างๆ ดังต่อไปนี้

o   ตำรวจ

o   น้อง "อ" (เพื่อนเรียนที่มีปัญหาเรื่องความก้าวร้าว)

o   ครูเชฐ

o   คนอีสาน

o   ประเทศลาว

o   โรงเรียนทอรัก

o   แม่อร (ครูประจำชั้น)

o   คนเก็บขยะ

o   ปลาร้า

·       Bucket List - จากหนังสือเรื่อง Chicken Soup for the Soul - “Another Check Mark on The List.”  เป็นบทความเกี่ยวกับเด็กอายุ 15 ปีที่ได้เขียนสิ่งที่อยากทำในชีวิตจำนวน 127 ข้อ  เมื่อเวลาผ่านไปเขาสามารถกลับมาขีดเครื่องหมายถูกที่แสดงว่าเขาทำได้แล้วเกือบทุกข้อ  แต่ละหัวข้อมีความตื่นเต้นและมีความท้าทายสูงเช่นการได้ปีนเทือกเขา Everest และเทือกเขาอื่นๆ ทั่วโลก, การได้ดำน้ำลึกในทวีปต่างๆ, การขับเครื่องบิน, การเล่นไวโอลิน, การเป็นหมออาสาสมัครที่ได้ช่วยเหลือคน, หรือการได้เขียนบทความลงในนิตยสาร National Geographic, เป็นต้น

นำเสนอบทความในชั้นเรียน อภิปราย และให้เด็กเขียนเรียงความเกี่ยวกับ Bucket List ของตนเอง

·       การจินตนาการเป้าหมายหรือความสำเร็จ – กิจกรรมที่มอบหมายให้เด็กทำทุกวันก่อนเข้านอนคือการจินตนาการภาพวันประกาศผลสอบเข้าชั้น ม.1  ว่าตนสามารถสอบเข้าได้  เพื่อเป็นการสร้างจิตใต้สำนึกให้เป็นแรงผลักดันให้เด็กเตรียมตนเองเข้าสู่การสอบเข้า ม.1  โดยที่เราไม่ต้องบังคับเด็ก

กิจกรรมระดมสมองเรื่องวิธีเตรียมตนเองเพื่อสอบเข้า ม.1  ก่อนสอดแทรกวิธีการจินตนาการเป้าหมาย รวมถึงมอบหมายให้นำวิธีการนี้กลับไปปฏิบัติที่บ้านทุกวัน

·       “ถ้าฉันมีลูก.. ฉันจะเลี้ยงลูกอย่างไร?”  - เป้าหมายคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ของตัวเด็กเอง โดยให้เด็กได้มองภาพของพ่อแม่ผ่านสายต่อของตนเอง  รวมถึงการศึกษาข้อมูลเชิงลึกคือความรู้สึกของเด็กที่มีต่อผู้ปกครอง (พบว่าปัญหาพฤติกรรมที่พบเจอในโรงเรียนนั้น ส่วนใหญ่มาจากการเลี้ยงดูของผู้ปกครอง ข้อมูลนี้จะช่วยครูผู้สอนเข้าใจสภาพแวดล้อมที่บ้านของเด็กมากยิ่งขึ้น)

อภิปรายในชั้นเรียนและให้เขียนเรียงความ

·       การฝึกทักษะการตัดสินใจ (Dilemma) – เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ว่าการตัดสินใจของตนนั้นมีผลต่อชีวิตของตัวเอง  การตัดสินใจทุกครั้งจะเกิดเหตุการณ์ Dilemma ขึ้นเพราะไม่มีการตัดสินใจไหนที่สมบูรณ์แบบ 100%

อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่อง “ถ้ามีคน 2 คนที่ฉันรักจมน้ำ และฉันสามารถช่วยได้เพียง 1 คน  ฉันจะช่วยใคร? ทำไม? และฉันจะรู้สึกอย่างไร?

·       “อะไรที่มีเยอะไปไม่มีค่า” – เปรียบเทียบให้เห็น Water Vs. Diamond Dilemma Concept
เป้าหมายคือการให้เด็กมองเห็นความรักของพ่อแม่ที่มีต่อตนเอง ซึ่งเด็กมักจะมองข้ามและไม่เห็นความสำคัญของความรักของพ่อแม่ที่มีอยู่มาก (Don’t take it for granted – การขอบคุณ (Appreciation) สิ่งต่างๆที่อยู่รอบตัว)

อภิปรายในชั้นเรียน และทำกิจกรรม “ขวดน้ำดื่มกับเงิน 100 บาท”

·       ถ้าฉันกลับไปที่บ้านวันนี้แล้วพบว่าคนในครอบครัวหายไปหมด ฉันจะทำอย่างไร? – กระตุ้นให้เด็กคิดถึงความสามารถในการดำรงชีวิตของตนเองและการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน  รวมถึงตะหนักถึงความสำคัญของสมาชิกในครอบครัว

อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ

·       “มีหนูกี่ตัวในโรงเรียนทอรัก?” – การกระตุ้นให้เด็กได้คิดหาวิธีการคำนวณจำนวนหนูที่มีอยู่ในโรงเรียนทอรัก กระตุ้นให้เด็กได้คิดแก้ไขปัญหาทีละขั้นตอนของวิธีการให้ได้มาซึ่งคำตอบ โดยไม่มีคำตอบที่ถูกต้อง (คำถามปลายเปิด)

อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ

·       ทรัพย์สิน.. สุขหรือทุกข์? – ให้เด็กเรียนรู้ความต้องการของตนเองเมื่อเวลาอยากได้สิ่งของต่างๆ และให้เปรียบเทียบความรู้สึกก่อนและหลังเมื่อได้รับของสิ่งนั้น

อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่อง “ถ้าฉันมีเงิน 1 พันล้านบาท ฉันจะรู้สึกอย่างไร?”

·       Neuro-linguistic programming (NLP) ฝึกการคิดบวก 7 วัน – กิจกรรมที่ฝึกการคิดบวกตลอด 7 วัน  โดยให้ระงับความคิดที่เป็นลบที่เกิดขึ้นทุกครั้ง

ทำกิจกรรม I’m OK, You’re Ok และมอบหมายให้ฝึกการคิดบวกเพียงอย่างเดียวตลอด 7 วัน

·       Nic Vujicic - the Chicken Drumstick

อภิปรายในชั้นเรียนเกี่ยวกับความโชคร้ายของตนเอง ก่อนนำเสนอวิดีโอ Nic

·       เทคนิคการจำ –– ฝึกให้เด็กจำตัวเลขเป็นภาพ  รวมถึงทบทวนเรื่องการใช้ Mind Mapping

กิจกรรมในชั้นเรียน – ทดลองจำตัวเลข 1-10 จำนวน 30 ตัวในภายใน 10 นาที