วิชา : ชีวิต
ผู้สอนและผู้จัดทำหลักสูตร : ครูเชฐ
เป้าหมายของวิชาชีวิตคือการสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักเรียนระดับชั้นประถม 6 ในการเป็นผู้กำหนดและวางแผนชีวิตของตนเอง โดยมีวัตถุประสงค์หลักคือความต้องการจะให้เด็กได้เรียนรู้ว่านี่คือชีวิตของฉัน, ฉันเป็นผู้ค้นหาความฝันและศักยภาพของตัวฉันเอง, ฉันเป็นผู้วางแผนและกำหนดเป้าหมายในชีวิต, และฉันเป็นผู้ที่จะต้องรับผิดชอบกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตของตนเอง
วิชาชีวิตยังกระตุ้นให้เด็กรู้จักการคิดวิเคราะห์รวมถึงพิจารณาความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ของตน พิจารณาสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว รวมถึงการใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่น วิชาชีวิตจะผลักภาระความรับผิดชอบในชีวิตกลับไปที่ตัวเด็ก โดยต้องการให้เด็กได้ตระหนักว่าต้องเริ่มทำอะไรกับชีวิตของตนแล้ว ซึ่งในระยะอันใกล้คือการรับผิดชอบตนเองในการเตรียมตัวสอบเข้าเรียนต่อในระดับมัธยมต่อไป
ตัวอย่างเนื้อหาของวิชาชีวิตด้านล่างกระทำผ่านการอภิปรายและกิจกรรมในชั้นเรียน การเขียนเรียงความ และการนำเสนอหน้าชั้นเรียน
· ความฝันของฉัน (อาชีพ) / การกำหนดเป้าหมายในชีวิต กระตุ้นให้เด็กได้คิดถึงชีวิตของตนเองรวมถึงการกระตุ้นให้กำหนดเป้าหมายในชีวิต
การอภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ 2 เรื่อง
o ความฝันของฉัน
o การออกแบบชีวิตของตนเอง
· Stereotype (การยึดติดในภาพลักษณ์หรือทัศนคติของคนหมู่มาก) โดยปกติคนทั่วไปจะมีนิสัย Stereotype อยู่มาก และส่วนใหญ่มักจะตัดสินคนจากภาพลักษณ์ภายนอกโดยยึดติดจากทัศนคติของคนหมู่มาก ยกตัวอย่างเช่น เมื่อเรานึกถึงคนดำหรือคนนิโกร เรามักจะตัดสินไปทันทีว่าเป็นคนอันธพาล ใจร้าย นิสัยไม่ดี หรือเมื่อเราพบปะผู้คนในสาขาอาชีพต่างๆ เรามักจะคิดไปก่อนว่าเขาน่าจะเป็นอย่างนี้หรือมีนิสัยอย่างนั้น ก่อนที่เราจะรู้จักในตัวตนเขาที่แท้จริง เป้าหมายของกิจกรรมนี้คือการสอนให้เด็กลดนิสัย Stereotype ของตนเองลง
การอภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่องความรู้สึก/ความคิดเห็นของเด็กที่มีต่อคำต่างๆ ดังต่อไปนี้
o ตำรวจ
o น้อง "อ" (เพื่อนเรียนที่มีปัญหาเรื่องความก้าวร้าว)
o ครูเชฐ
o คนอีสาน
o ประเทศลาว
o โรงเรียนทอรัก
o แม่อร (ครูประจำชั้น)
o คนเก็บขยะ
o ปลาร้า
· Bucket List - จากหนังสือเรื่อง Chicken Soup for the Soul - Another Check Mark on The List. เป็นบทความเกี่ยวกับเด็กอายุ 15 ปีที่ได้เขียนสิ่งที่อยากทำในชีวิตจำนวน 127 ข้อ เมื่อเวลาผ่านไปเขาสามารถกลับมาขีดเครื่องหมายถูกที่แสดงว่าเขาทำได้แล้วเกือบทุกข้อ แต่ละหัวข้อมีความตื่นเต้นและมีความท้าทายสูงเช่นการได้ปีนเทือกเขา Everest และเทือกเขาอื่นๆ ทั่วโลก, การได้ดำน้ำลึกในทวีปต่างๆ, การขับเครื่องบิน, การเล่นไวโอลิน, การเป็นหมออาสาสมัครที่ได้ช่วยเหลือคน, หรือการได้เขียนบทความลงในนิตยสาร National Geographic, เป็นต้น
นำเสนอบทความในชั้นเรียน อภิปราย และให้เด็กเขียนเรียงความเกี่ยวกับ Bucket List ของตนเอง
· การจินตนาการเป้าหมายหรือความสำเร็จ กิจกรรมที่มอบหมายให้เด็กทำทุกวันก่อนเข้านอนคือการจินตนาการภาพวันประกาศผลสอบเข้าชั้น ม.1 ว่าตนสามารถสอบเข้าได้ เพื่อเป็นการสร้างจิตใต้สำนึกให้เป็นแรงผลักดันให้เด็กเตรียมตนเองเข้าสู่การสอบเข้า ม.1 โดยที่เราไม่ต้องบังคับเด็ก
กิจกรรมระดมสมองเรื่องวิธีเตรียมตนเองเพื่อสอบเข้า ม.1 ก่อนสอดแทรกวิธีการจินตนาการเป้าหมาย รวมถึงมอบหมายให้นำวิธีการนี้กลับไปปฏิบัติที่บ้านทุกวัน
· ถ้าฉันมีลูก.. ฉันจะเลี้ยงลูกอย่างไร? - เป้าหมายคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ของตัวเด็กเอง โดยให้เด็กได้มองภาพของพ่อแม่ผ่านสายต่อของตนเอง รวมถึงการศึกษาข้อมูลเชิงลึกคือความรู้สึกของเด็กที่มีต่อผู้ปกครอง (พบว่าปัญหาพฤติกรรมที่พบเจอในโรงเรียนนั้น ส่วนใหญ่มาจากการเลี้ยงดูของผู้ปกครอง ข้อมูลนี้จะช่วยครูผู้สอนเข้าใจสภาพแวดล้อมที่บ้านของเด็กมากยิ่งขึ้น)
อภิปรายในชั้นเรียนและให้เขียนเรียงความ
· การฝึกทักษะการตัดสินใจ (Dilemma) เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ว่าการตัดสินใจของตนนั้นมีผลต่อชีวิตของตัวเอง การตัดสินใจทุกครั้งจะเกิดเหตุการณ์ Dilemma ขึ้นเพราะไม่มีการตัดสินใจไหนที่สมบูรณ์แบบ 100%
อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่อง ถ้ามีคน 2 คนที่ฉันรักจมน้ำ และฉันสามารถช่วยได้เพียง 1 คน ฉันจะช่วยใคร? ทำไม? และฉันจะรู้สึกอย่างไร?
· อะไรที่มีเยอะไปไม่มีค่า เปรียบเทียบให้เห็น Water Vs. Diamond Dilemma Concept
เป้าหมายคือการให้เด็กมองเห็นความรักของพ่อแม่ที่มีต่อตนเอง ซึ่งเด็กมักจะมองข้ามและไม่เห็นความสำคัญของความรักของพ่อแม่ที่มีอยู่มาก (Dont take it for granted การขอบคุณ (Appreciation) สิ่งต่างๆที่อยู่รอบตัว)
อภิปรายในชั้นเรียน และทำกิจกรรม ขวดน้ำดื่มกับเงิน 100 บาท
· ถ้าฉันกลับไปที่บ้านวันนี้แล้วพบว่าคนในครอบครัวหายไปหมด ฉันจะทำอย่างไร? กระตุ้นให้เด็กคิดถึงความสามารถในการดำรงชีวิตของตนเองและการแก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน รวมถึงตะหนักถึงความสำคัญของสมาชิกในครอบครัว
อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ
· มีหนูกี่ตัวในโรงเรียนทอรัก? การกระตุ้นให้เด็กได้คิดหาวิธีการคำนวณจำนวนหนูที่มีอยู่ในโรงเรียนทอรัก กระตุ้นให้เด็กได้คิดแก้ไขปัญหาทีละขั้นตอนของวิธีการให้ได้มาซึ่งคำตอบ โดยไม่มีคำตอบที่ถูกต้อง (คำถามปลายเปิด)
อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความ
· ทรัพย์สิน.. สุขหรือทุกข์? ให้เด็กเรียนรู้ความต้องการของตนเองเมื่อเวลาอยากได้สิ่งของต่างๆ และให้เปรียบเทียบความรู้สึกก่อนและหลังเมื่อได้รับของสิ่งนั้น
อภิปรายในชั้นเรียนและเขียนเรียงความเรื่อง ถ้าฉันมีเงิน 1 พันล้านบาท ฉันจะรู้สึกอย่างไร?
· Neuro-linguistic programming (NLP) ฝึกการคิดบวก 7 วัน กิจกรรมที่ฝึกการคิดบวกตลอด 7 วัน โดยให้ระงับความคิดที่เป็นลบที่เกิดขึ้นทุกครั้ง
ทำกิจกรรม Im OK, Youre Ok และมอบหมายให้ฝึกการคิดบวกเพียงอย่างเดียวตลอด 7 วัน
· Nic Vujicic - the Chicken Drumstick
อภิปรายในชั้นเรียนเกี่ยวกับความโชคร้ายของตนเอง ก่อนนำเสนอวิดีโอ Nic
· เทคนิคการจำ ฝึกให้เด็กจำตัวเลขเป็นภาพ รวมถึงทบทวนเรื่องการใช้ Mind Mapping
กิจกรรมในชั้นเรียน ทดลองจำตัวเลข 1-10 จำนวน 30 ตัวในภายใน 10 นาที